Μυκονιάτικες Κουβέντες
Η πολυσυζητημένη Μύκονος κάποτε μίλαγε αλλιώς , εδώ θα βρείτε μερικές μυκονιάτικες κουβέντες - λέξεις από τις ποιο χαρακτηριστικές ίσως. Αν κάποιος ψάχνει βρίσκει. λέγανε παλιά .. εκεί που θα τις βρείτε όλες είναι σε μια δουλειά απίστευτη του κ. Σταύρου Μάνεση - Ιστορικό Λεξικό του Μυκονιάτικου Ιδιώματος - σε έκδοση του Δήμου Μυκονίων .
αλεντρίδες : είδος χόρτων.
αλιάδα : σκορδαλιά
αμανίτης : μανιτάρι, μανίτης (Μύκονος)
ανεδασιά : υγρασία, ανάδοση (Μύκονος)
ανελισφακιά : η φασκομηλιά -ανελίφασκο, ο καρπός της (το φασκόμηλο), αλισφακιά (Μύκονος)
αραντός : πρόχειρο φαγητό με βάση το αλεύρι, αραντό.
αρμεός : μεγάλο τενεκεδένιο δοχείο για τη συλλογή του αρμεγμένου γάλακτος (Μύκονος)
ατσάχοι : είδος χόρτων
βωλίτης : είδος μανιταριού.
γλίνα : το λίπος από το χοιρινό κρέας. Αλειφόταν στο ψωμί, στη Μύκονο και με κοπανιστή.
γλινερό : βραστό χοιρινό κρέας διατηρημένο σε γλίνο μέσα σε κουρούπια -βλ. σύγκλινα, σίστρα (Μύκονος)
δικριάνι(ι) : η δικράνα, χοντρή βέργα που απολήγει σε τριπλή διχάλα και χρησιμοποιούταν στο λίχνισμα (Μύκονος)
δρυμόνι(ι) : κόσκνο με μεγάλες οπές για το κοσκίνισμα των σιτηρών .
ζοχοί : είδος χόρτων.
καλτσούνια (και καλασούνια) : γλυκίσματα από ζύμη με γέμιση, σκαλτσούνια (Μύκονος)
καράβολας : (πληθ. καραβόλοι) : είδος σαλιγκαριών
κάρφα (και κάλφα) : είδος χόρτων που τρώγονταν συνήθως με σκορδαλιά.
καστανιά : πλατύ ξύλινο δοχείο με καπάκι, για τη φύλαξη
κατσόγρια : πρόχειρο φαγητό με βάση το αλεύρι. Στη Μύκονο λένε "γριές τηγανίτες" ένα είδος τηγανίτας / λουκουμά.
κοπανιστή : Άσπρο μαλακό τυρί πολύ πικάντικο, που διατηρείται καιρό εκτός ψυγείου.
κουντούρες : μαύρα στυφά σταφύλια για κρασί.
κουρβούλα : κλίμα
λαζαράκια : ψωμένια ανθρωπάκια. Γίνονταν του Λαζάρου και προορίζονταν για τα παιδιά.
λαρδομανίτης : μεγάλο σαρκώδες φαγώσιμο μανιτάρι.
λιόκαφτο / τα : ψάρι - ψάρια ανοιγμένα στη μέση, ξεραμένα στον ήλιο.
λούζα (λούτζα) : αλλαντικό με μονοκόμματο χοιρινό φιλέτο και μυρωδικά σε χοντρό έντερο
μαράντο : απογευματινό γεύμα
μελόπιτα : γλυκιά τυρόπιττα με μέλι και κανέλλα
μονε(μ)βασιά : ποικιλία μαύρων αρωματικών σταφυλιών από τα οποία παράγεται κρασί. Το όνομα οφείλεται στον τόπο προέλευσής τους
μοσχαγκαθίτης : είδος μανιταριού
μπούμπουλο : αλλαντικό με ψαρονέφρι και μυρωδικά σε χοντρό έντερο.
ξυλάγγουρο (ατζούρι στη Μύκονο) : είδος αγγουριού σε σχήμα μικρού πεπονιού, που όσο ωριμάζει γλυκαίνει.
ξυνόγαλο : γιαούρτι από πυτιά (μαγιά από αρνί)
ξυνότυρο : λευκό πολύ μαλακό τυρί με υπόξινη γεύση από ανάμεικτο συνήθως γάλα. Στραγγίζει και στεγνώνει στα τυροβόλια, από βούρλο.
παντρεύω (στο μαγείρεμα) : συνδυάζω ένα τρόφιμο με κάποιο άλλο π.χ. φασόλια παντρεμένα με ρύζι κ.λπ.
παπάρα : μουλιασμένο ψωμί (σε λάδι, ζωμό, σάλτσα).
πορ(ι)χίδες : βρούβες, απορίχια στη Μύκονο.
προβάσια : είδος χόρτου.
ρακιδιά : το κτίριο με τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για την απόσταξη του οινοπνεύματος και της στροφιλιάς (τα υπολείμματα του πατητηριού, κοτσάνια και φλούδες σταφυλιού) / του τσίπουρου.
ροϊ : πήλινο δοχείο για το λάδι, με κατάλληλο στόμιο (μποσάκι στη Μύκονο).
σγαρδούμια : πασχαλιό φαγητό από αρνίσια έντερα και πόδια (Σαντορίνη), χορδάκια και ποδαράκια ως βραστό, στη Μύκονο.
σκάλεθρο : μακρύ ξύλο για το ανακάτεμα των ξύλων που καίγονταν στο φούρνο.
σκλαβότυρο : τυρί σε μικρό καλάθι από βούρλα, όπως το ξυνότυρο, βλ. πιο πίσω.
σκορδομπόλατα : σπιτικό ζυμαρικό, από ζυμάρι πλασμένο σε μακριά κυλινδρικά κομμάτια ("σκουλήκια") σαν μακαρόνια, που βράζονταν και σερβιρίζονταν με σάλτσα ντομάτας, σκόρδο και τυρί. (Ανάφη). Στη Μύκονο, τα νηστίσιμα σκορδομακάρονα (λάδι, τομάτα σκόρδο, χωρίς τυρί).
στροφυλιά : οινοπνευματώδες ποτό από την απόσταξη των στροφύλων, το τσίπουρο / η ρακή / το ρακί.
τζανάρι : τρόφιμο από χοιρινό λίπος μπροστινού ποδιού που παστώνεται. Αφού ξαλμυριστεί μπορεί να γίνει στιφάδο (Ανάφη). Παστό μπροστινό πόδι, ο αζώναρος, στη Μύκονο.
τροβολιά (τ(υ)ροβολιά) : φρέσκο μαλακό τυρί.
τυροβόλι : καλαθάκι πλεγμένο από βούρλα. Χρησιμοποιούταν στη διαδικασία παρασκευής τυριού για το στράγγισμά του.
τυροβολιά : είδος τυριού, ένα από τα πρώτα στάδια της κοπανιστής (Μύκονος).
φουφού (και φουγού στη Μύκονο) : μικρό πήλινο σκεύος για το βράσιμο ή το ψήσιμο σε κάρβουνα.
φρύανα (φρύγανα) : η κύρια καύσιμη ύλη των φούρνων, αγκαθωτοί θάμνοι
χόντρος : τραχανάς.
MykonosTour Page ID: 97
| Σήμερα γιορτάζουν: Γεώργιος, Αχιλλέας, Ελισσάβετ, Βαλεντίνη Αύριο γιορτάζουν: Μάρκος |
